Đôi lúc, ta cứ nghĩ các vấn đề xã hội toàn là định tính, làm sao có thể định lượng, cân đo đong đếm được? Nhưng Steven D. Levitt và Stephen J. Dubner đã làm được điều đó. Cuốn sách “Kinh tế học hài hước” ra đời đưa đến cho chúng ta một góc nhìn khác với các vấn đề xã hội từ quan điểm kinh tế.
Có thể nói, cuốn sách gây ấn tượng với tôi ngay từ mục lục. Những câu hỏi hài hước, làm ta cảm tưởng như phi lý, lại được tác giả giải thích ở phía sau thật sự có lý.
Ví dụ, giáo viên phổ thông và đô vật sumo có những điểm chung nào? Đó chính là động cơ và gian lận. Hay tại sao những tên buôn ma tuý vẫn sống cùng mẹ? Hay tên của đứa con có quan trọng không?
Phần tôi ấn tượng nhất trong cuốn sách là chương tác giả viết về nguyên nhân sâu xa của việc tỷ lệ tội phạm giảm xuống đáng kể vào những năm 90.
Thông thường, ta sẽ thường nghĩ đến những lí do cơ bản như chiến lược đổi mới chính sách, tăng cường hiệu quả nhà tù, những thay đổi trong vấn đề ma tuý và thị trường ma tuý, tuổi của dân số, luật quản lý súng và vũ khí chặt chẽ hơn, tăng trưởng kinh tế, tăng số lượng cánh sát hay các nguyên nhân khác như áp dụng hình phạt tử hình nhiều hơn, luật tàng trữ vũ khí, mua lại súng chặt chẽ hơn.
Tuy nhiên, tác giả đưa ra một phân tích cực kì bất ngờ. Nguyên nhân thực sự khiến tỷ lệ tội phạm giảm xuống là nhờ việc Nhà nước đã hợp pháp hoá việc phá thai ngày 22/01/2973.
Tại sao lại như vậy?
Một nghiên cứu chỉ ra rằng những đứa con được sinh ra bởi những phụ nữ chưa kết hôn hoặc chưa đến tuổi vị thành niên (quá trẻ, thiếu giáo dục) hoặc rất nghèo, sẽ có nguy cơ sống trong đói nghèo nhiều hơn 50% so với mức trung bình, và khoảng 60% những đứa trẻ đó lớn lên chỉ có mẹ hoặc cha. Thời thơ ấu nghèo khó và gia đình chỉ có bố hoặc mẹ – là 2 yếu tố dự báo rõ nhất về việc đứa trẻ sẽ trở thành tội phạm trong tương lai.
Tất nhiên, điều đó không hề có nghĩa là tất cả những đứa con sinh ra bởi những người phụ nữ như vậy đều sẽ tội phạm trong tương lai, chỉ là nguy cơ cao hơn mà thôi.
Cuốn sách ấn tượng tôi bởi cái tên khá độc đáo, câu hỏi thú vị, các ví dụ đưa ra đều có số liệu chứng thực rõ ràng. Lối viết quả là hài hước, nhưng lại phân tích cực kì chi tiết, giống như một bài nghiên cứu vậy, chỉ là không quá trang nghiêm mà thôi. Cuốn sách mang đến cho tôi một cái nhìn mới về kinh tế, về chính chuyên ngành mà tôi đang học. Có lẽ, trong một góc nào đó mà tôi chưa kịp khám phá, kinh tế còn nhiều điều thú vị hơn thế nữa. Cuốn sách đã thoả mãn tôi bởi những điều như vậy đấy , cả nhà cùng đọc xem sao. ^^
Đỗ Minh Ngọc